Παρασκευή 24 Μαρτίου 2017

Τα σεξουαλικά ένστικτα και ο νέος αποικιοκράτης

Τα σεξουαλικά ένστικτα και ο νέος αποικιοκράτης

Τα σεξουαλικά ένστικτα και ο νέος αποικιοκράτης

Δεν πάνε πολλές μέρες από τις ολλανδικές εκλογές, στις οποίες το κόμμα του προέδρου του Eurogroup υπέστη μια μεγαλοπρεπέστατη ήττα. Για πολλούς, οι εκλογές αυτές ήταν και η πρώτη ευκαιρία να μάθουν ότι  ο ψηλόλιγνος τύπος με τα μικροσκοπικά γυαλιά και το μόνιμα καρφωμένο επάνω του ημι-σαρκαστικό χαμόγελο δεν είναι δεξιός, δεν είναι σε κάποιο από τα 15 φιλελεύθερα κόμματα της Ολλανδίας. Είναι σοσιαλδημοκράτης.
Λίγες μέρες μετά την κατραπακιά του αυτή, ο Ολλανδός πολιτικός έκανε μια δήλωση που έδωσε το στίγμα του τρόπου λειτουργίας της Ευρώπης σήμερα. Αντιγράφω από την Καθημερινή:
Κατά τη διάρκεια της κρίσης του ευρώ, οι χώρες του βορρά είχαν δείξει αλληλεγγύη προς τις χώρες που είχαν επηρεαστεί από την κρίση. Ως σοσιαλδημοκράτης προσδίδω εξαιρετική σημασία στην αλληλεγγύη. (Όμως) υπάρχουν και υποχρεώσεις. Δεν μπορείς να δαπανάς όλα τα χρήματα σε ποτά και σε γυναίκες και μετά να ζητάς βοήθεια
Δεν είναι βέβαια καινούργια η οπτική που θέλει τους νότιους τεμπέληδες που yolάρουν με 5 μήνες καλοκαίρι από το πορτοφόλι του Ολλανδού φορολογούμενου, που τέλη Αυγούστου έχει αρχίσει ήδη να πίνει ζεστό καφέ δουλεύοντας σκληρά μπροστά από το laptop του. Το πραγματικά εξωφρενικό σε αυτή την υπόθεση είναι ο τρόπος που εκφράστηκε αυτό το μοτίβο: μέσα από μια ρατσιστική, οριενταλιστική, σεξιστική αλλά κυρίως αποικιοκρατικού τύπου δήλωση.


Ο Φουκώ έγραψε ότι κατά τον 19ο αιώνα ο δημόσιος λόγος περί σεξουαλικότητας χρησιμοποιήθηκε αποτελεσματικά για να κανονικοποιήσει και να θέσει τη σεξουαλική συμπεριφορά γυναικών, παιδιών, ασθενών και πολιτών κάτω από τον έλεγχο της εξουσίας (ο δικαστής, ο σύζυγος, ο πατέρας, ο γιατρός, ο δάσκαλος). Ταυτόχρονα, βοήθησε την περαιτέρω νομιμοποίηση της εξουσίας, δικαιολογώντας την ιεραρχία στην οποία βασίζεται, μέσω της προβολής αποδείξεων για την ύπαρξη επικίνδυνης σεξουαλικής εξαχρείωσης εκ μέρους των κατώτερων στρωμάτων.
Αυτή η αντίληψη έρχεται να κουμπώσει άνετα με μια πληθώρα ανθρωπολογικών μελετών που πραγματοποιήθηκαν στη Δύση σχετικά με τις σεξουαλικές συμπεριφορές αποικιοκρατούμενων ή πρωτόγονων πληθυσμών, ως μια προσπάθεια ανεύρεσης των πρώτων σταδίων της ανθρωπότητας. Άλλωστε, η χαλιναγώγηση των σεξουαλικών ενστίκτων αποτελεί ένα από τα πρώτα δείγματα ύπαρξης πολιτισμού.
Πάνω σε αυτά τα τελείως αποικιοκρατικά μοτίβα πάτησε ο Ντάισελμπλουμ, αλλά και ένα ευρύτατο φάσμα από πολιτικούς και ΜΜΕ στον βορρά. Μερικοί νότιοι, λίγο πιο μαυριδεροί και αυτοί, εκμεταλλεύτηκαν τα λεφτά που παρήγαγε ο πολιτισμός και τα κατασπατάλησαν στο ποτό και τις γυναίκες. Ο ίδιος ο Ντάισελμπλουμ και οι χώρες του προηγμένου βορρά που αυτός εκπροσωπεί έρχονται πια για να επιβάλλουν τους δικούς τους κανόνες πολιτισμού, κανόνες που αυτή τη φορά δεν αφορούν άμεσα τη χαλιναγώγηση των σεξουαλικών επιθυμιών, αλλά είναι περισσότερο δημοσιονομικής υφής. Η διατήρηση μιας δημοσιονομικής πειθαρχίας γίνεται αυτή με τη σειρά της δείγμα πολιτισμού, απέναντι στην ενστικτώδη ηδονή που προκαλεί η κατασπατάληση χρήματος σε μη παραγωγικούς τομείς. Ο Ντάισελμπλουμ παίρνει τον ρόλο του ισχυρού που καθορίζει τους κανόνες, όχι μόνο επειδή εκείνος –ως Ολλανδός– δούλεψε για να τον πάρει, αλλά και επειδή ο ίδιος γίνεται φορέας δημοσιονομικού πολιτισμού απέναντι στους εκτροχιασμούς που προκαλεί η πρωτόγονη φύση του ανθρώπου.


Ο ίδιος ο Ντάισελμπλουμ μάλιστα θέτει στον χάρτη αυτή τη διάκριση, αναφερόμενος σε «χώρες του βορρά» που βοήθησαν τον νότο. Οι Έλληνες, οι Ιταλοί, οι Πορτογάλοι, οι Ισπανοί και οι Κύπριοι κινούνται και στον χώρο που καταλαμβάνουν στον παγκόσμιο χάρτη στο όριο του πολιτισμού, κάτω από τους μεν βρίσκεται η Αφρική, ανατολικά από τους δε η Ασία. Η εικονοποίηση του πολιτισμού ως ενός πεδίου ομόκεντρων κύκλων, πυρήνας των οποίων είναι ο βορειοευρωπαϊκός πολιτισμός, δεν είναι βέβαια κάτι καινούργιο. Όσο περισσότερο απομακρύνεσαι από τον πυρήνα του κύκλου, τόσο πιο πολύ απομακρύνεσαι και από τα ιδεώδη που αυτός εκπροσωπεί και επομένως από τον ίδιο τον πολιτισμό. Εμείς βρισκόμαστε στα όρια του δεύτερου κύκλου, έχοντας υιοθετήσει κάποια βασικά στοιχεία που προϋποθέτουν τη συγκρότηση ενός οργανωμένου κράτους, χωρίς όμως να έχουμε χαλιναγωγήσει την έμφυτη ροπή προς τους νότιους και ανατολίτες γείτονές μας. Το ποτό και το σεξ είναι ο κινητήριος μηχανισμός της ύπαρξής μας. Μια άποψη που προφανώς θα βρει άμεσα αποδέκτες σε ευρύ ακροατήριο από ανθρώπους των οποίων οι εντυπώσεις για τον ευρωπαϊκό νότο είναι τουριστικού τύπου. Όλος ο νότος μια Μύκονος και μια Ίμπιζα στο πιο ζεστό κομμάτι του καλοκαιριού.
Βέβαια, είναι ενδιαφέρον το αν οι θεσμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα αντιδράσουν πραγματικά σε αυτή την οριενταλιστική ανάγνωση της κρίσης –που ενέχει βέβαια και το περίτρανο σεξιστικό της χαρακτήρα– ή θα μείνουν κλασικά στην ανέξοδη καταδίκη γραφικών τύπων, όπως ο Πολωνός ευρωβουλευτής που έκανε κάτι απίθανες δηλώσεις πριν λίγο καιρό. Είδα ότι πολλοί στα social media τόνισαν τον σεξιστικό χαρακτήρα που βλέπει τη γυναίκα ως αντικείμενο που τρώει λεφτά. Υπάρχει και μια επιπλέον ανάγνωση. Ο Ντάισελμπλουμ, σε αυτή τη δήλωση, παπαγαλίζει παραδοσιακές προκαταλήψεις εναντίον των γυναικών (φιλοχρήματες, άμεσα συνδεδεμένες με τον χορό και τη διασκέδαση) και ταυτόχρονα τις θέτει στο περιθώριο των κοινωνιών, στις οποίες εκείνες δραστηριοποιούνται. Ο νότιοι κατασπατάλησαν λεφτά στις γυναίκες. Οι γυναίκες του νότου είναι εκτός, η ύπαρξή τους γίνεται σκιώδης. Η ευθύνη για τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό του νότου πέφτει αποκλειστικά στους ετεροφυλόφιλους άντρες. Αυτοί είναι οι φύλαρχοι, αυτοί κινούν την οικονομία, αυτοί υποπίπτουν στα λάθη. Οι γυναίκες γίνονται απλώς μέρος ενός διονυσιακού σκηνικού.


Μέσα σε όλο αυτό δεσπόζει η λέξη αλληλεγγύη. Ο Ντάισελμπλουμ είναι ένας καλός σοσιαλδημοκράτης άνθρωπος και όχι ένας στυγνός καπιταλιστής. Έχει την αλληλεγγύη που επιδεικνύει ο εξουσιαστής στον εξουσιαζόμενο, ο προηγμένος κοσμοπολίτης προς τον καθυστερημένο ντόπιο, ο άνθρωπος που έχει βρει τη θέση του στον πολιτισμό προς τον άνθρωπο που είναι μπερδεμένος ανάμεσα σε ενστικτώδεις αντιδράσεις και τη λογική. Ήταν δεδομένο ότι κάποια στιγμή ο στόχος για μια «Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων» θα έστηνε τις ιδεολογικές της ρίζες σε τέτοιες αντιλήψεις. O Nτάισελμπλουμ ήταν λογικό να πάρει κάποια στιγμή τον ρόλο του εκπολιτιστή.

Ο κύριος Γερούν και ο εκφασισμός του βλάκα


ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΧΟΛΕΒΑΣΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΧΟΛΕΒΑΣ ΔΙΕΘΝΗ • 22 ΜΑΡΤΙΟΥ 2017
   Εάν θέλαμε να απαντήσουμε στον κύριο Γερούν Ντάισελμπλουμ, με το πνεύμα που μίλησε ο ίδιος για τους νότιους, υπάρχουν πολλοί και εύκολοι τρόποι. Ένα παράδειγμα: «Βρε Γερούν, τι λες; Αυτά δεν τα μουρμουράνε ούτε οι μεθυσμένοι βόρειοι – καλοκαιράκι σε ελληνικό νησί – μετά από χυλόπιτα, καθώς κοιτάζουν θλιμμένοι το σανδαλάκι τους (με την κάλτσα)!».Ένας τέτοιου είδους «διάλογος» θα μπορούσε να μην έχει τέλος και ο κύριος Γερούν θα αναγκαζόταν να βρει νέα (οινο)πνευματώδη επιχειρήματα.
   Ο κύριος Γερούν, πρόεδρος του Eurogroup, επιμένει στη δήλωση του πως οι νότιοι σπατάλησαν τα λεφτά τους στα ποτά και στις γυναίκες. «Στη διάρκεια της κρίσης στην ευρωζώνη οι χώρες του βορρά έδειξαν αλληλεγγύη στις χώρες που αντιμετώπιζαν κρίση. Εγώ, ένας σοσιαλδημοκράτης, πιστεύω ότι η αλληλεγγύη είναι εξαιρετικά σημαντική. Όμως αυτός που τη ζητά έχει και υποχρεώσεις. Δεν μπορώ να σπαταλάω όλα μου τα χρήματα για σναπς και γυναίκες και στη συνέχεια να ζητώ υποστήριξη», δήλωσε ο κύριος Γερούν στη Frankfurter Allgemeine Zeitung. Μάλιστα, όταν κλήθηκε από ευρωβουλευτή – μπροστά σε επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου – να ανακαλέσει, τότε αρνήθηκε. «Όχι, σίγουρα όχι», είπε ο κύριος Γερούν, για να προσθέσει: «Αυτή η δήλωση είχε στόχο να ξεκαθαρίσει απολύτως τι σημαίνει αλληλεγγύη κατά τη γνώμη μου».
   Ακούστε, κύριε Γερούν. Το πνεύμα σας διακατέχεται από κάτι που πρέπει να το ψάξετε. Αυτό το κάτι ξεκινά από τα χαζά κλισέ και φτάνει στα επικίνδυνα μονοπάτια του εκφασισμού του βλάκα. Όχι, κύριε Γερούν, δεν έχουμε σκοπό να σας υποτιμήσουμε. Δεν λέμε πως δεν είστε έξυπνος, άλλο υποστηρίζουμε. Προσέξτε τι εννοούμε: Αν, κύριε Γερούν, μιλήσουμε με τους δικούς σας όρους, τότε μπορούμε να βρούμε χαρακτηρισμούς όχι μόνο για τους νότιους και τους βόρειους, αλλά και για κάθε εθνικότητα. Θα ήταν έως και αστείο, ακόμα και με χαζά κλισέ, σε μια καλογραμμένη κωμωδία. Ίσως γελάγαμε με τη σάτιρα χαρακτηριστικών τύπων κάθε λαού.
   Εσείς, κύριε Γερούν, δεν έχετε, καν, το χιούμορ να κάνετε μια τέτοια προσπάθεια, οπότε κινδυνεύετε να περάσετε κατευθείαν (εάν δεν έχετε περάσει ήδη) στον εκφασισμό του βλάκα, ο οποίος άνετα θα διεύρυνε το σκεπτικό κάπως έτσι: «Η Ελλάδα είναι μόνο για ήλιο, θάλασσα, λαμογιά και τεμπελιά». «Η Ολλανδία είναι μόνο για τουλίπες, ωραία πάρκα, χασίσια και  πουτάνες στη βιτρίνα».
  Ακούστε, κύριε Γερούν. Υπάρχουν Ολλανδοί και Ολλανδοί, Έλληνες και Έλληνες, νότιοι και νότιοι, βόρειοι και βόρειοι. Εάν δεν τα έχετε μάθει αυτά μέχρι τώρα δεν πρόκειται να σας τα μάθουμε εμείς. Κρίμα κι ο κόπος να καθόμαστε να γράφουμε τα αυτονόητα, για την κοινωνική διαστρωμάτωση σε κάθε χώρα, για τους διαφορετικούς τύπους που μπορεί να συναντήσει κανείς.
  Προσέξτε, κύριε Γερούν, για να κερδίσετε και κάτι: Άλλο τα χαρακτηριστικά στοιχεία του κάθε λαού, που προκύπτουν από την ιστορία και την πολιτισμική του διαδρομή, και άλλο οι γενικεύσεις, για ολόκληρους λαούς – το Νότο και το Βορά, τη Δύση και την Ανατολή – που οδηγούν στον εκφασισμό των κοινωνιών. Σταματάμε εδώ τα αυτονόητα, αν και υπάρχουν κι άλλα πολλά, διότι δεν έχουμε άλλο χρόνο, για εσάς, κύριε Γερούν. Μια σημείωση μόνο κι ένα τραγουδάκι, για το τέλος.
  Η σημείωση: Και η βλακεία έχει τα κοινωνικά της αίτια, δεν είναι «προνόμιο» για κανένα λαό. Στην περίπτωση των Νταϊσελμπλουμ προκύπτει και από τον (ανεξήγητο) ελιτισμό τους, την απόσταση τους από την κοινωνία και τα απωθημένα τους για πλευρές της ζωής που μάλλον δεν έζησαν.
  Το τραγουδάκι είναι του Λουκιανού Κηλαηδόνη, που έφυγε πρόσφατα. Το αφιερώνουμε στους (νότιους και βόρειους) Ντάισελμπλουμ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου